Home Last updated: 06.10.2023

Sources

102 Verkbat105 Verkbat53 Ltverkbat104 Wrnverkcie42 Painfbat
ARCHIVES AND COLLECTIONS

Mariniersmuseum Rotterdam (MM)
• Uitrustingstabellen Korps Mariniers d.d. 4 mei 1977

Nationaal Archief, Den Haag (NL-HaNA)
• Ministerie van Marine, sinds 1959 van Defensie (Marine), (1938) 1945-1985 (1987), nummer toegang 2.12.56 (NL-HaNA 2.12.56)
• Generale Staf; Staf van de Bevelhebber der Landstrijdkrachten, later Landmachtstaf; Staf van de Bevelhebber der Landstrijdkrachten, (1969) 1973-1979 (1980), nummer toegang 2.13.110 (NL-HaNA 2.13.110)
• Commandant der Zeemacht in de Nederlandse Antillen, sinds 1986 in het Caraïbisch Gebied en de onder dit bevel ressorterende onderdelen van de Koninklijke Marine, 1946-1989, nummer toegang 2.13.112 (NL-HaNA 2.13.112)
• Chef van de Luchtmachtstaf (CLS) van het Ministerie van Defensie (1945) 1951 – 1986 (1996), (1945) 1951-1986 (1996), nummer toegang 2.13.113 (NL-HaNA 2.13.113)
• Korps Mariniers, (1940) 1945-1986, nummer toegang 2.13.141 (NL-HaNA 2.13.141)
• Staf 1e Legerkorps en de daaronder ressorterende divisies, (1945-1947) 1949-1994, nummer toegang 2.13.148 (NL-HaNA 2.13.148)
• Legerraad, 1945-1994, nummer toegang 2.13.182 (NL-HaNA 2.13.182)

Nederlands Instituut voor Militaire Historie, Den Haag (NIMH)
• Slagordes en legerplannen, toegangsnummer 430 (NIMH 430) [Slagordes Koninklijke Landmacht 1954-2003]
• Dossier 205A/10, Aflossing van mobilisabele eenheden en -aanvullingen (NIMH 205A/10) [1980, 1983, 1985]

Semi-Statische Archiefdiensten, Ministerie van Defensie, Rijswijk (SSA-MvD)
• Archief Chef Landmachtstaf/Bevelhebber der Landstrijdkrachten 1980-1989, gerubriceerd, voorlopig inventarisnummer 7486 a-d (SSA-MvD, CLAS/BLS 7486) [Legerplan 149: Reorganisatie cavalerie-eenheden]
• Archief Chef Landmachtstaf/Bevelhebber der Landstrijdkrachten 1980-1989, gerubriceerd, dossier 7643 (SSA-MvD, CLAS/BLS 7643) [Legerplan 120: Reactietijdverkorting 1 Lk]

OFFICIAL PUBLICATIONS

Handelingen van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Den Haag (HTK)
Defensienota 1984-1993 (Kamerstuk Tweede Kamer 1983-1984, kamerstuknummer 18169 ondernummer 2) 
Onderzoeksrapport De Punt 1977 (Beëindiging van de gijzeling bij De Punt in 1977. Verslag van een archiefonderzoek. (Kamerstuk Tweede Kamer 2014-2015, dossiernummer 34000 VI ondernummer 19, Bijlage 2014D42636)
Rapport Leopardtanks Algemene Rekenkamer (Kamerstuk Tweede Kamer 1989-1990, kamerstuknummer 21610 ondernummer 2)
Diverse kamerstukken
   
Ministerie van Algemene Zaken, Ministerie van Defensie, Rijksarchiefdienst/PIVOT (PIVOT)
• 
De Nederlandse stay behind-organisatie in de koude oorlog 1945-1992. Een institutioneel onderzoek (PIVOT-rapport nr. 166, D. Engelen, 2005
   
Voorschriften (VS) en voorlopige richtlijnen (VR) Koninklijke Landmacht

• VR 2-1386 Gevechtshandleiding (1985, bijgewerkt 1986)
• VR 5-157 De pantsergeniecompagnie (1969)
• VR 7-266 Het infanteriepeloton (1983)
• VS 2-1050/1A Mobilisatievoorschrift voor de Koninklijke Landmacht (1985)
• VS 2-1120/2 Velddienst Deel 2: Militaire tekens en militaire afkortingen (1975) (1989)
• VS 2-1350 Handboek voor de soldaat (1983) (1985) (1988)
• VS 2-1350-E1 Handboek voor de geniesoldaat (1980)
• VS 2-1350/K1 Handboek voor de soldaat der geneeskundige troepen (1963)
• VS 2-1351 Handboek voor het kader (1985) (1988)
• VS 2-1351-B/1 Handboek tankpeloton (1964, bijgewerkt 1968)
• VS 2-1380 Overleven op het gevechtsveld (z.j., ±1986?)
• VS 2-1386 Gevechtshandleiding (1968)
• VS 2-1391 Stafgegevens (1979, bijgewerkt 1982)
• VS 2-1392 Veldzakboek voor officieren (z.j., ±1971)
• VS 2-1392 Veldzakboek algemeen (1979)
• VS 2-1392/11 Veldzakboek algemeen, wapensupplement verbindingsdienst (1983)
• VS 2-7200 Militair woordenboek Koninklijke Landmacht (1983) (1987) (1989)
• VS 5-154 Het geniebataljon (1972)
• VS 6-20/1 De inzet van de veldartillerie (2e druk, z.j., 1981?)
• VS 6-20/2 De inzet van de veldartillerie (2e druk, 1981)
• VS 6-42 De afdeling 56 cm geleide projectiel Lance (1981, bijgewerkt 1983)
• VS 6-101 De afdeling veldartillerie (1982)
• VS 6-140 De batterij veldartillerie (1981)
• VS 7-205 Het infanteriebataljon (1985)
• VS 7-210 Het pantserinfanteriebataljon (1984, bijgewerkt 1987)
• VS 7-212 De pantserinfanteriecompagnie (1982)
• VS 7-216 Het pantserinfanteriepeloton (1980)
• VS 7-265 De infanteriecompagnie (1985)
• VS 7-266 Het infanteriepeloton (1985)
• VS 11-12 Grondslagen verbindingen (1983)
• VS 11-20 Afkortingen en tekens verbindingsdienst (1979)
• VS 11-50 Het legerkorpsrayonverbindingssysteem (1983)
• VS 17-131 Het tankbataljon (1978) (1983)
• VS 17-132 Het tankeskadron (1978)
• VS 17-133 Het tankpeloton (1978)
• VS 17-133/1 De tank Leopard 1V (1983)
• VS 17-133/2 De tank Leopard 2 (1983)
• VS 17-135 Het verkenningseskadron (1983)
• VS 17-136 Het verkenningspeloton van het verkenningseskadron (1982)
• VS 17-137 Het lichte verkenningsbataljon (1980)
• VS 17-138 Het lichte verkenningseskadron (1987)
• VS 17-139 Het verkenningspeloton van het lichte verkenningsbataljon en van het lichte verkenningseskadron van de
infanteriebrigade (1979)
• VS 17-140 Het verkenningspeloton van het tank- en pantserinfanteriebataljon (1977)
• VS 17-142 De verkenningsploeg van het verkenningspeloton (1982)
• VS 17-143 De tirailleurgroep van het verkenningspeloton (1982)
• VS 17-144 De mortiergroep van het verkenningspeloton (1983)
• VS 17-145 Het brigadeverkennerspeloton (1985)
• VS 17-146 De wielverkenningsploeg van het verkenningspeloton (1984)
• VS 17-147 De radarploeg van het verkenningspeloton (1984)
• VS 30-1 Organisatie en optreden van de Sovjet strijdkrachten (1987)
• VS 44-26 De afdeling en de batterij lichte luchtdoelartillerie (1982)
• VS 44-32 Het pantserluchtdoelartilleriepeloton (1989)
• VS 44-39 De pantserluchtdoelartilleriebatterij (1982)

Voorschriften en verordeningen Koninklijke Marine
• VVKM 407 Voorschrift betreffende de amfibische gevechtsgroep d.d. 23 november 1982
• Handboek voor de marinier (1985)

Jaarboeken Koninklijke Marine (Jaarboek KM)
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1981
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1982
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1983
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1984
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1985
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1986
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1987
• Jaarboek van de Koninklijke Marine 1988

NATO Information Service
• NATO Handbook (1985)
• The North Atlantic Treaty Organisation: Facts and Figures (1984) (1989)

NATO Unclassified

APP-6 Military Symbols for Land Based Systems (1986)

British Army, Staff Officer's Handbooks (SOHB)
• Staff Officer's Handbook 1985
• Staff Officer's Handbook 1988

United States Army Field Manuals
• FM 100-5 Operations (1976) (1982) (1986)

United States Department of Defense
• Department of Defense Dictionary of Military and Associated Terms (1994, amended through1998)

BOOKS AND ARTICLES

• Aldrich, R.J., The Hidden Hand. Britain, America, and Cold War Secret Intelligence (Woodstock & New York: The Overlook Press, 2002)
• Amstel, W.H.E. van, De schepen van de Koninklijke Marine vanaf 1945 (Alkmaar: De Alk, 1991)
• Anker, R. van den, ‘De Multinational Force and Observers’, Militaire Spectator nr. 2, 1986
• Anonymus, ‘5 Jaar Geneeskundig Commando Koninklijke Landmacht’, Legerkoerier nr. 3, 1981
• Anonymus, 12 'Eenhoorn' Brigade. 1968-1994. Historisch overzicht (z.p., Sectie Communicatie 12 Gemechaniseerde Brigade, 1994)
• Anonymus, ‘103 Verkenningsbataljon scoorde hoge ogen bij Boeselager bokaal’, Legerkoerier nr. 7/8, 1985
• Anonymus, ‘108 Duikerpeloton nu boven water’, Legerkoerier nr. 12, 1983
• Anonymus, ‘Andere werkwijzen aan overzijde oceaan. Nederlands Bureau 'Goederenvervoer' in de V.S.’, Legerkoerier nr. 6, 1983
• Anonymus, ‘Beslissing genomen inzake Stinger’, Qua Patet Orbis nr. 109 (augustus 1982)
• Anonymus, The British Army. A Pocket Guide (Shrewsbury: R&F, 1984)
• Anonymus, ‘Charliebatterij houdt de moed erin’, Stuk te velde. Nieuwsbulletin MS 85-III nr. 2, 1985
• Anonymus, ‘KMS, OCOSD en NATRES samen tijdens oefening "Première"’, Legerkoerier nr. 9, 1985
• Anonymus, Mariniers van vandaag. Het Korps Mariniers in 1980 (Bussum: Van Holkema & Warendorf 1980)
• Anonymus, Oorlogsvoorbereidingen. IKV-geschrift nr. 9 (Voorburg: Interkerkelijk Vredesberaad, 1981) 1
• Anonymus, Opslag en transport van kernwapens. IKV-geschrift nr. 11 (Voorburg: Interkerkelijk Vredesberaad, 1982) 1
• Anonymus, ‘Pantserantitankcompagnieën beter inzetbaar’, Legerkoerier nr. 11, 1982
• Anonymus, ‘Senior officials in the NATO military structure, from 1949 to 2001’ (n.p., 5 December 2000. NATO website, Who's who?, retrieved on 21 November 2011)
• Alphen, M. van, W. Geneste en P. Staal, 'Terg mij niet'. De geschiedenis van marinevliegkamp Valkenburg (Franeker: Van Wijnen, 2007)
• Arends, J.H., H. Cazemier, C.I. van der Mark en E.A. Verkerk, KLuMLD. The 1990 review of military and government aircraft in the Netherlands (Groningen: Aviation Press Groningen, 1990)
• Ariaans, M., ‘101 Artillerie Meetafdeling’, De Onderofficier nr. 6, 1984
• Asbreuk, R. (red.), Griffioen Special. 1963-1993. 30 Jaar Nederlandse Troepen in Duitsland (z.p., Sectie Communicatie 41 Lichte Brigade, z.j.,1993?)
• Ballegooij, J. van, ‘De afdeling pantserluchtdoelartillerie’, Sinte Barbara nr. 3, 1984
• Bautista Jiménez, F.J., ‘Los Mandos Operativos de la OTAN en el marco de una Acción Unificada’, Revista Aeronautica y Austronautica Num. 490 (Octubre 1981)
• Bavel, R.A. van, en Pronk, D.G., ‘Een goede vlucht vereist een goede briefing’. Inlichtingenrapportages van de Koninklijke Luchtmacht in de jaren 1986-1987, Militare Spectator nr. 12, 2017
• Beaver, P., Today's Royal Marines (Wellingborough: Patrick Stephens, 1988)
• Bekker, H.J., Geschiedenis van de Sectie Algemene Zaken, Hoofdstuk VI, Hoofdstuk VII, Hoofdstuk VIII (internal history of the General Affairs Section of the Commander-in-Chief of the Army, 1981?-1994?)
• Berghuijs, J.D., ‘Opleiding van mobilisabele eenheden kan beter’, Militaire Spectator nr. 1, 1988
• Bevaart, W., Kort maar Krachtig. Een geschiedenis van het OCOSD en het OCO 1974-1996 (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, 1996) 
• Bevaart, W., ‘Vijftig jaar Koninklijke Militaire School’, Militaire Spectator nr. 9, 2001
• Bevaart, W., M. Elands, C. Klep en D. Staat, Vijftig jaar Regiment Van Heutz 1950-2000 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 2000)
• Bles, H. de, G. Boven en L. Homburg, Onderzeeboten! (Zaltbommel: Aprilis, 2006)
• Boekholt, R., ‘De opleiding tot officier voor speciale diensten aan het OCOSD’, Militaire Spectator nr. 6, 1976
• Borst, M., ‘Orions of the Netherlands’, Airborne Log, Fall 1994
• Borst, M., ‘Preparing for the Future: The Royal Netherlands Navy's Maritime Patrol Group’, Maritime Patrol Aviation Magazine, April 2001
• Bosch, J.M.J., en J.C.A. Smits, ‘Herziening van het onderwijs aan de Hogere Krijgsschool’, Militaire Spectator nr. 9, 1985
• Bremer, R.H.J., ‘11 Marechaussee eskadron. Wij hebben een voorbeeldfunctie’, Legerkoerier nr. 11, 1985
• Bremer, R.H.J., ‘13 Bevocompagnie. We zullen altijd moeten improviseren’, Legerkoerier nr. 10, 1985
• Bremer, R.H.J., ‘41 Pantsergeniecompagnie. Zware compagnie met veel deskundigheid’, Legerkoerier nr. 10, 1986
• Bremer, R.H.J., ‘42 Brigadeherstelcompagnie. Sleutelen is hun leven’, Legerkoerier nr. 5, 1986
• Bremer, R.H.J., ‘435 Infanterie Beveiligingscompagnie. Paraatste eenheid met de meeste vrije tijd’, Legerkoerier nr. 3, 1986
• Bremer, R.H.J., ‘829/832 Zware Transportcompagnie. Veel kilometers, weinig ongelukken’, Legerkoerier nr. 12, 1985
• Bremer, R.H.J., ‘Nationaal Territoriaal Commandant: "Taak wordt uitgebreider, en de verantwoordelijkheden groter"’, Legerkoerier nr. 9, 1985
• Brongers, D.M., 101 Tankbataljon 1957-1997 (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, 1997)
• Brouwer, L., N. Delfos, K.H.L. Gerretse, J.A.M.M. Janssen, G. Teitler en J.J.A. Wijn, Tussen vloot en politiek. Een eeuw marinestaf  1886-1986 (Amsterdam/Dieren: De Bataafsche Leeuw, 1986)
• Cammaert, P.C., ‘Enkele kanttekeningen bij de reorganisatie van de infanteriecompagnie’, Qua Patet Orbis nr. 113 (augustus 1983)
• Cochran, T.B., W.M. Arkin and M.M. Hoenig, Nuclear Weapons Databook. Volume I. U.S. Nuclear Forces and Capabilities (Cambridge, Massachusetts: Ballinger Publishing Company, 1984)
• Colenbrander, A.H., Tussen Ems en Weser. Het District KMAR/KLu BRD (Buren: Stichting Vrienden van het Museum der Koninklijke Marechaussee, 2006 (Brochure nr. 27))
• Cordesman, A.H., NATO’s Central Region Forces. Capabilities/Challenges/Concepts (London: Jane's Publishing Company Limited, 1988)
• Cornelese, A.J., ‘De 1 Divisie "7 December" 35 jaar’, Militaire Spectator nr. 9, 1981
• Creasy, C.H., ‘A Perspective of the ACE Mobile Force’, Military Review Vol. LV No. 11 (November 1975)
• Dekker, M.P., L.J.J. Dorrestijn en F.J.M. Visser, ‘Geniesteun. Verlegging van het zwaartepunt noodzakelijk?’, Militaire Spectator nr. 10, 1986
• Dekkers, P.F.H.N., ‘Vrijwillig, niet vrijblijvend. De reservecomponent van de Koninklijke Luchtmacht’, Militaire Spectator nr. 5, 2007
• Deure, R. van der, De Koninklijke Marechaussee in het Caribisch Gebied (Buren: Stichting Vrienden van het Museum der Koninklijke Marechaussee, 2019 (Brochure nr. 53))
• Dijk, R. van, en J. Klein Essink, De mariniers. Zo wijd de wereld strekt (Papendrecht: Uitgeverij Kinheim B.V., 1984)
• Dissberger, K.H., F.K. Jeschonnek, F. Lippert, N. Seiffert und G. Wüllner, Vom Himmel auf die Erde ins Gefecht. Die Fallschirmjäger der Nationalen Volksarmee (Zürich und Düsseldorf: Kabinett Verlag, 1999)  
• Dissel, A. van, en P. Groen, In de West. De Nederlandse krijgsmacht in het Caribisch gebied (Franeker: Van Wijnen, 2010)
• Doel, M. van den, ‘Divisiestaf: tactische staf of volwaardig commando?’, Militaire Spectator nr. 11, 1989
• Dorenbos, R., The NIKE Hercules missile system in service with the 12th (Netherlands) Missile Group during the Cold War (ebook: Dorenbos, 2018)
• Dorenbos, R., Het NIKE Hercules systeem bij de 12e Groep Geleide Wapens tijdens de Koude Oorlog (ebook: Dorenbos, 2018)
• Dorrestijn, L.J.J., Vuur geëindigd! Artillerie-officier tijdens de Koude Oorlog (Waalwijk: Dorrestijn, 2006)
• Dragoner, O.W., Die Bundeswehr 1989 (ebook: Dragoner, 2012)
• Dragoner, O.W., Die Streitkräfte der U.S.A. in Europa 1989 (ebook: Dragoner, 2012)
• Dunstan, S., Challenger Main Battle Tank 1982-97 (London: Osprey Publishing, 1998)
• Egmond, C.P. van, ‘15e Ondersteuningscompagnie Eerste Mariniersbataljon’, Qua Patet Orbis nr. 2, 1991
• Egter van Wissekerke, F.J.D.C., ‘Het vaste team als basiseenheid in het gevecht’, Militaire Spectator nr. 4, 1987
• Elands, M., Harderwijk als militaire stad en de geschiedenis van 4 Divisie (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, 1994)
• Elands, M., R. van Gils en B. Schoenmaker, De Geschiedenis van 1 Divisie ‘7 December’ 1946-1996 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1996)
• Elands, M., J. Hoffenaar, H. Roozenbeek en R. Verbeek, Van telegraaf tot satelliet. 125 jaar telecommunicatie in de Koninklijke Landmacht 1974-1999 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1999)
• Elands, M., J. van Hoof, C. Klep en H. Roozenbeek, 250 jaar Genietroepen 1748-1998 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1998)
• Engbersen, M.C., en P. J. Oosting: ‘Infanteriebeveiliger’, Militaire Spectator nr. 7, 1989
• Engelen, D., ‘'Lessons learned'. De Nederlandse 'stay behind'-organisatie in de Koude Oorlog’, Militaire Spectator nr. 10, 2005
• Felius, G.J., Einde oefening. Infanterist tijdens de Koude Oorlog (Arnhem: Uitgeverij Quintijn, 2002)
• Feijen, P.M.M., ‘Herstructurering geneeskundige dienst KL’, Militaire Spectator nr. 7, 1989
• Fliert, M.J. van de, ‘PTT op wielen. Verbindingen altijd op scherp’, Legerkoerier nr. 12, 1986
• Foss, C.F. (ed.), Jane's Armour and Artillery 1985-86 (London: Jane's Publishing Company Limited, 1985)
• Foss, C.F. and T.J. Gander (eds.), Jane's Military Logistics 1989 (Coulsdon: Jane's Information Group, 1989)
• Gaasbeek, J., ‘Verplaatsing onder pantser’, Marechaussee Contact nr. 2, 2018 
• Gabriel, R.A. and K.S. Metz, A Short History of War. The Evolution of Warfare and Weapons (Carisle: Strategic Studies Institute, US Army War College, 1992)
• Geerts, G.A., ‘De territoriale beveiliging in de jaren 1975-1980’, Militaire Spectator nr. 7, 1975
• Geldhof, N., 70 jaar Marineluchtvaartdienst (Leeuwarden: Uitgeverij Eisma, 1987)
• Geus, P.B.R. de, Staatsbelang en Krijgsmacht. De Nederlandse defensie tijdens de Koude Oorlog (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1998)
• Gijsbers, A.W.T., ‘Blik in de smidse. Opmerkingen over het Nederlandse legervormingssysteem’, Mars in Cathedra nr. 63 (1985)
• Golden, J.R., A.A. Clark and B.E. Arlinghaus (eds.), Conventional Deterrence. Alternatives for European Defense (Lexington, Massachusetts and Toronto: D.C. Heath and Company, 1984)
• Gommans, H.A., ‘Welke weg slaat de geneeskundige dienst in?’, Militaire Spectator nr. 7, 1970
• Gorbachev, M., Political Report of the CPSU Central Committee to the 27th Congress of the Communist Party of the Soviet Union, (Moscow: Novosti Press Agency Publishing House, 1986)
• Goudriaan, H., ‘Het legerkorps is dood, lang leve het legerkorps’, Trouw, 29.08.1995
• Graaf, B. de, Over de Muur. De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging (z.p., Boom, z.d. (2004))
• Graaff, B. de, en C. Wiebes, Villa Maarheeze. Geschiedenis van de Inlichtingendienst Buitenland (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1998)
• Groen, P.M.H., en W. Klinkert, ‘Boekenwijsheid en militaire geest. 175 jaar KMA’, Militaire Spectator nr. 11, 2003
• Hakkert, A.J., ‘Het Korps Mariniers van 1665 tot heden’, Militaire Spectator nr. 10, 1986
• Hanson, E.J., ‘Het onstaan van de civiele-verdedigingsorganisatie en de taak van het KMC daarin’, Militaire Spectator nr. 10, 1986
• Haring, H.A.A., Mariniers. 325 jaar Qua Patet Orbis (Den Haag/Bonneville, Bergen: SDU Koninginnegracht, 1990)
• Harmelen, J. van, en B.H. Hop, ‘AWACS. NAVO-samenwerking in de praktijk’, Militaire Spectator nr. 4, 1999
• Hekman, W., ‘Amfibische strijdkrachten’; ‘Discussie’, Mars in Cathedra nr. 67 (1986)
• Helfferich, W., Nederlandse Koninklijke Luchtmacht. Van vliegclub tot strijdmacht (Rotterdam: Wyt Uitgevers, 1980)
• Helfferich, W., Squadrons van de Koninklijke Luchtmacht (Bussum: Romen Luchtvaart, 1983)
• Helfferich, W., Squadrons van de Koninklijke Luchtmacht. Derde, geheel herziene en uitgebreide druk (Hilversum: Helfferich, 1994)
• Hendriks, H.W.F., Semi-permanente bijstandsbrigades (Buren: Stichting Vrienden van het Museum der Koninklijke Marechaussee, z.d. (2008?)(Brochure nr. 31))
• Hesdahl, A.J., ‘Logistiek en financiën bij het KMC’, Militaire Spectator nr. 8, 1980
• Heuvel, P.J. van den, H.A. Tolsma en G.J.J. van der Hoeven,‘De beheersregio... ontstaan, opzet en effecten’, Militaire Spectator nr. 10, 1987
• Hoffenaar, J., ‘Reservisten in de Koude Oorlog. Taken, knelpunten en waardering’, Militaire Spectator nr. 1, 2007
• Hoffenaar, J., J. van Hoof en J. de Moor, Vuur in beweging. 325 jaar veldartillerie 1677-2002 (Amsterdam: Boom, 2002)
• Hoffenaar, J. and D. Krüger (eds.), Blueprints for Battle. Planning for War in Central Europe, 1948-1968 (Lexington: The University Press of Kentucky, 2012)
• Hoffenaar, J., J. van der Meulen en R. de Winter (red.), Confrontatie en ontspanning. Maatschappij en krijgsmacht in de Koude Oorlog 1966-1989 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 2004)
• Hoffenaar, J. en B. Schoenmaker, Met de blik naar het oosten. De Koninklijke Landmacht 1945-1990 (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis, 1994)
• Hoffenaar, J. en J.P.M. Schoenmakers, November Romeo. Treed nader! De Nationale Reserve 1948-1998 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1998)
• Hoksbergen, R.W. en J. Kroon, De Nederlandse artillerie vanaf 1945 (z.p., Vereniging Officieren Artillerie, 1998)
• Hoof, J.P.C.M. van, en H. Roozenbeek, Grave als militaire stad (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, 1998)
• Hooiveld, I., ‘13de Bevoorradingscompagnie. Een fout kunnen we ons niet permitteren’, Legerkoerier nr. 2, 1987
• Hooiveld, I., ‘Pruttels paraat. Inzetbaarheid sterk verbeterd’, Legerkoerier nr. 7, 1987
• Hoole, R., ‘Stan's Navy - A Tale of STANAVFORCHAN’, Ton Talk No. 24 (May 1990)
• Huijsman, G.J., ‘De geboorte van ZODIAC’, Intercom nr. 4, 2009
• Huysman, P. en I.D.C. Duijnhouwer, ‘Terreinkennis verhoogt de mobiliteit. Militaire geografie en geografische informatiesystemen’, Militaire Spectator nr. 5, 1988
• International Institute for Strategic Studies (IISS), The Military Balance 1986-1987 (London: IISS, 1986)
• International Institute for Strategic Studies (IISS), The Military Balance 1987-1988 (London: IISS, 1987)
• International Institute for Strategic Studies (IISS), The Military Balance 1989-1990 (London: IISS, 1989)
• Isby, D.C. and C. Kamps Jr, Armies of NATO’s Central Front (London: Jane's Publishing Company Limited, 1985)
• IJntema, P., Bevoorrading Klasse III: In 50 jaar van vuil en vervuilend naar nieuw en vernieuwend (ebook: Bureau Geschiedschrijving Bevoorradings- en Transporttroepen, 2017)
• IJntema, P., Werktroepen. Uitzendkrachten avant la lettre (ebook: Bureau Geschiedschrijving Bevoorradings- en Transporttroepen, 2017)
• Jacobs, B., ‘Maximator: European signals intelligence cooperation, from a Dutch perspective’, Intelligence and National Security, Volume 35, 2020 - Issue 5
• Janssen Lok, J., ‘11 Brigade Bevoorradingscompagnie. Als een spin in het web’, Legerkoerier nr. 6, 1986
• Janssen Lok, J., ‘De Stinger: oefenen zonder een schot te lossen’, Legerkoerier nr. 2, 1986
• Jensen, M.W. en G. Platje, De MARID. De Marine Inlichtingendienst van binnenuit belicht (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1997)
• Jofriet, J.R.G., ‘De Unifil-opleidingen’, Militaire Spectator nr. 12, 1989
• Johannisse, W., R.T.P. Sassen en J.H. Groeneveld, ‘De Koninklijke marechaussee tijdens de najaarsoefeningen 1983’, Militaire Spectator nr. 2, 1984
• Johnson, C.E., The Impact of the Soviet Military Presence in the Arctic Region on Norwegian Security Policies (master's thesis, Oregon State University, 1990)
• Jong, A.P. de, Vlucht door de tijd. 75 jaar Koninklijke Luchtmacht (Houten: Unieboek, 1988)
• Jong, M. de en J. Hoffenaar, Op herhaling. De Koninklijke Landmacht en haar reservisten 1945-2006 (Amsterdam: Boom, 2006)
• Jong, T.T. de, B. Schoenmaker en Q. de Vegt, Voor vriend en vijand paraat. De geschiedenis van Vliegbasis Leeuwarden (Franeker: Van Wijnen, 2010)
• Kamminga, W., ‘Het Opleidingscentrum voor Officieren voor Speciale Diensten’, Militaire Spectator nr. 9, 1979
• Klinkert, W., R.U.M.M. Otten en J.F. Plasmans, 75 jaar Luchtdoelartillerie 1917-1992 (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis, 1992)
• Kluiters, F.A.C., De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. (Den Haag: Sdu Uitgeverij, 1993)
• Kluiters, F.A.C., De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Supplement: crypto- en trafficanalyse. Sectie 2 TRIS (Den Haag: Sdu Uitgeverij, 1995)
• Knip, R., ‘Geweergranaten: artillerie voor de infanterist’, Armamentaria. Jaarboek Legermuseum nr. 38 (Delft, 2003-2004)
• Koldenhof, M., ‘De opleidingen bij het Korps Mobiele Colonnes’, Militaire Spectator nr. 8, 1980
• Krijger, A. en Martin Elands, Het Korps Commandotroepen 1942-1997 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 1997)
• Kuyt, C.A. (red.), Nederland mobiliseert (Den Haag: Stichting Maatschappij en Krijgsmacht, 1985)
• Kwisthout, H. (red), Van Luisterdienst... naar Eerste Luchtmacht Verbindingsgroep (Koninklijke Luchtmacht, 1997)
• Laan, C.H. van der, ‘Het functioneren van de brigade-herstelcompagnie’, Militaire Spectator nr. 12, 1988
• Lamers, A.C., ‘De militaire situatie op de Noordflank’, Mars in Cathedra nr. 72 (1987)
• Langhenkel, J., R. Veger en H. P. Ueberschaer, ‘FOFA, optie voor de Koninklijke Landmacht’, Militaire Spectator nr. 12, 1986
• Lautsch, S., ‘Zur Planung realer Angriffs- und Verteidigungsoperationen im Warschauer Pakt. Dargestellt am Beispiel der operativen Planung der 5. Armee der Nationalen Volksarmee der DDR im Kalten Krieg (1983 bis 1986)’, Military Power Revue nr. 2, 2011
• Loo, E. van, Crossing the border. De Koninklijke Luchtmacht na de val van de Berlijnse Muur (Den Haag: Sdu Uitgevers, 2003)
• Loo, E. van, R. Sinterniklaas, A. Tjepkema en R. de Winter, 100 jaar luchtvaart tussen Gilze en Rijen. Een vliegbasis in woord en beeld (Franeker: Van Wijnen, 2010)
• Loukes, J.L., ‘De Afdeling Lance’, Militaire Spectator nr. 1, 1982
• Lund, J., Don't Rock the Boat. Reinforcing Norway in Crisis and War (Santa Monica: RAND, 1989)
• Marchand, A., ‘Vervlogen Tijden: 336 in de West’, De Vliegende Hollander nr. 10, 2020
• Martin, L., Before The Day After. Can NATO defend Europe? (Feltham: Newnes Books, 1985)
• Matser, F., ‘Untergang einer Zivilisation’, Militaire Spectator nr. 12, 2005
• Mechtersheimer, A. und P. Barth, Militarisierungsatlas der Bundesrepublik. Streitkräfte, Waffen und Standorte, Kosten und Risiken. 2., überarbeitete Auflage (Darmstadt und Neuwied: Luchterhand, 1986)
• Mes, P.M., Korps Mobiele Colonnes 1955-1992. Het traject: niets-iets v.v. (z.p., Korps Mobiele Colonnes, 1992)
• Miller, D., The Cold War. A Military History (New York: St. Martin's Press, 1999)
• Mohr, J.H.A., ‘Quo vadis Brigade geneeskundige compagnie?’, Militaire Spectator nr. 10, 1983
• Moore, J. (ed.), Jane's Fighting Ships 1985-86 (London: Jane's Publishing Company Limited, 1985)
• Mulder, J.R., ‘Verkenningseenheden’, Militaire Spectator nr. 31985
• Nederlof, R., Blazing Skies. De Groepen Geleide Wapens van de Koninklijke Luchtmacht in Duitsland, 1960-1995 (Den Haag: Sdu Uitgevers, 2002)
• Naumann, K. (Hrsg.), NVA. Anspruch und Wirklichkeit. Nach ausgewähtlen Dokumenten (Berlin, Bonn, Herford: Verlag E.S. Mittler & Sohn GmbH, 1993)
• Nooteboom, S.G., Deugdelijke schepen. Marinescheepsbouw 1945-1995 (Zaltbommel: Europese Bibliotheek, 2001)
• Oenema, O., ‘Ontstaan en organisatie van het COKL’, Militaire Spectator nr. 91979
• Omlo, B., ‘Afscheid van ZODIAC’, Intercom nr. 2, 2004
• Oosterboer, F., Kernwapenopslag in Darp en 't Harde. Het geheim in de achtertuin (Soesterberg: Uitgeverij Aspekt, 2015)
• Parrein, P.J., ‘De evolutie en toekomst van de Belgisch-Nederlandse marinesamenwerking: spill-over en politieke samenwerking’,Veiligheid & Strategie nr. 111 (Brussel: Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie, 2011)
• Pedlow, G.W., ‘The Evolution of NATO’s Command Structure, 1951-2009’ (n.p., n.d., NATO website, Historical Documents, retrieved on 13 November 2011)
• Poelen, W.J., ‘De wordingsgeschiedenis van het KMC’, Militaire Spectator nr. 8, 1980
• Pretty, R.T. (ed.), Jane's Weapon Systems 1985-86 (London: Jane's Publishing Company Limited, 1985)
• Pruijs, A., ‘De verdediging van de Noordflank is meer dan de verdediging van Noord-Noorwegen’, Militaire Spectator nr. 61987
• Putten, D. van, en M. van der Zee, ‘De Koninklijke Marechaussee als vierde krijgsmachtdeel’, Militaire Spectator nr. 8, 1998
• Raggett, R.J. (ed.), Jane's Military Communications 1985 (London: Jane's Publishing Company Limited, 1985)
• Randwijk, H.A. van, ‘De gemechaniseerde luchtdoelartillerie’, Militaire Spectator nr. 4, 1978
• Randwijk, H.A. van, ‘De legerkorpsluchtverdediging in de jaren '90’, Mars in Cathedra nr. 66 (1985)
• Raven, G.J.A. (red.), De kroon op het anker. 175 jaar Koninklijke Marine (Amsterdam: De Bataafsche Leeuw, 1988)
• Ree, A.J. van, ‘25 jaar COKL’, Militaire Spectator nr. 11, 1994
• Rens, A., Huzaren van Boreel. 1813-2003 en de voorgeschiedenis 1695-1813 (Amersfoort: Vereniging Huzaren van Boreel, 2003)
• Rens, A., Het Regiment Huzaren Prins Alexander. De geschiedenis van het "hofregiment" 1672-1994 (Amsterdam: Managements Press, 1994)
• Rens, A. en R. Reitsma, ‘Verkenningseenheden, waarheen?’; ‘Discussie’, Mars in Cathedra nr. 68 (1986)
• Rochemont, P.R. de, G.H. Rooding en M.K. van der Veer, ‘Heden en toekomst van de luchtdoelartillerie’, Militaire Spectator nr. 5, 1977
• Rommelse, G., 'Follow me'. De M-fregatten van de Karel Doorman-klasse (Franeker: Uitgeverij Van Wijnen, 2008)
• Rooij, L. de, ‘402 Laat zich in de kaart kijken’, Legerkoerier nr. 8/9, 1987
• Roos, H. (red.), Van marketentster tot logistiek netwerk. De militaire logistiek door de eeuwen heen (Amsterdam: Boom, 2002)
• Roozenbeek, H., J. van Woensel en F. Bethlehem, Een krachtig instrument. De Koninklijke Marechaussee 1814-2014 (Amsterdam: Boom, 2014)
• Roozenbeek, H. (red.), In dienst van de troep. Bevoorrading en transport bij de Koninklijke Landmacht (Amsterdam: Boom, 2008)
• Rossem, M. van, Drie oorlogen. Van Eerste Wereldoorlog naar Tweede Wereldoorlog en Koude Oorlog (Amsterdam: Nieuw Amsterdam, 2015)
• Ruys, S., ‘De Centuriontank in Nederlandse dienst’, Armamentaria. Jaarboek Legermuseum nr. 37 (2002) 2
• Ruys, S., ‘De DAF YP 408. Een koninklijk voertuig’, Armamentaria. Jaarboek Legermuseum nr. 38 (2003/2004) 2
• Sassen, R.T.P., ‘Koninklijke marechaussee en verkeer(sveiligheid)’, Militaire Spectator nr. 12, 1984
• Schipper, J.C., ‘Het personeel van het Korps Mobiele Colonnes’, Militaire Spectator nr. 8, 1980
• Schoemaker, H., De Nederlandse stay-behind-organisatie, geheim, onafhankelijk en zelfstandig? (scriptie, 2013)
• Schoeman, J.R., ‘Succesvol en beheerst? Het ontstaan van de Defensie Bewakings- en Beveiligingsorganisatie (DBBO)’, Militaire Spectator nr. 3, 2014
• Schoenmaker, B., ‘5 Divisie in vogelvlucht’, Militaire Spectator nr. 7, 1993
• Schoenmaker, B. en J.P.C.M. van Hoof., 200 Jaar Rijdende Artillerie 1793-1993 (Den Haag: Sdu Uitgeverij, 1993)
• Schoenmaker, B. en H. Roozenbeek (red.), Vredesmacht in Libanon. De Nederlandse deelname aan UNIFIL 1979-1985 (Amsterdam: Boom, 2004)
• Schoenmakers, J.P.M., 40 jaar Korps Nationale Reserve. Beschermen wat je dierbaar is (Riethoven: Korps Nationale Reserve, 1988)
• Schoonoord, D.C.L., Pugno pro patria. De Koninklijke Marine tijdens de Koude Oorlog (Franeker: Uitgeverij Van Wijnen, 2012)
• Schouwenaars, A.A.J.C., ‘De Koninklijke Militaire School’, Militaire Spectator nr. 10, 1979
• Schulten, C.M., H.L. Zwitzer en J. Hoffenaar (red.), 1 Divisie ‘7 December’ (Amsterdam: De Bataafsche Leeuw, 1986)
• Schultze, C., Freedom's Thunderbolt. Allied Command Europe Mobile Force (Land) (Ramsbury: The Crowood Press, 1998)
• Selles, P.E., ‘Personele vulling van de KL-oorlogsorganisatie’, Militaire Spectator nr. 10, 1985
• Silvius, A.J.G., ‘Zelfbeheer binnen het NLC. Modern management voor de onderhoudsbedrijven?’, Militaire Spectator nr. 2, 1990
• Smit, W., De Leopard 1. Gepantserde vuist van de Koninklijke Landmacht (Amsterdam: Boom, 2008)
• Smith, M.S., ‘Good fun of Thursday War keeps NATO forces preparedHouston Chronicle, 23 June 1985
• Sorrell, V.D., Je Maintiendrai: The Royal Netherlands Army within the Alliance (master's thesis, Indiana University, 1989)
• Spek, C. van der, Een wapen tegen terreur. De geschiedenis van de Bijzondere Bijstandseenheid Krijgsmacht 1972-2006 (Amsterdam: Boom, 2009)
• Spielberger, W.J., The Leopard 1 and Leopard 2 Weapon Systems. Kampfpanzer Leopard and its various models (Stuttgart: Motorbuch Verlag, n.d.)
• Staarman, A., ‘De YPR-765 in de Koninklijke Landmacht’, Armamentaria. Jaarboek Legermuseum nr. 43 (2008/2009) 2
• Starink, D., ‘Gevechtsvliegtuigen voor de KLu’, Deel 3: Het NF-5 project, Militaire Spectator nr. 1, 1991
• Starink, D., ‘Gevechtsvliegtuigen voor de KLu’, Deel 4: MRCA-75 en de F-16, Militaire Spectator nr. 2, 1991
• Starink, D., ‘Gevechtsvliegtuigen voor de KLu’, Deel 3: Beschouwing, Militaire Spectator nr. 3, 1991
• Tabak, W.J., ‘'Er bestaat maar één 555, dat is makkelijk zat'. 555 Parkcompagnie beheert oorlogs- en technische reserve KL’, Legerkoerier nr. 10, 1986
• Tabak, W.J., ‘'Ze kunnen niet om ons heen'. De Topografische Dienst: een jaar na dato’, Legerkoerier nr. 10, 1985
• Taylor, J.W.R., Jane's All The World's Aircraft 1985-86 (London: Jane's Publishing Company Limited, 1985)
• Teitler, G. en C. Homan (red.), Het Korps Mariniers 1942-heden (Amsterdam/Dieren: De Bataafsche Leeuw, 1985)
• Tiggelman, G.J.M., ‘336 Squadron’, Militaire Spectator nr. 111996
• Timmer, J.S., Politiegeweld. Geweldgebruik van en tegen de politie in Nederland (Alphen aan den Rijn: Kluwer, 2005)
• Timmermans, J., De Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (Buren: Stichting Vrienden van het Museum der Koninklijke Marechaussee, 2006 (Brochure nr. 28))
• Vaessen, J.J., ‘De vreemdste grens van Europa’, Militaire Spectator nr. 81987
• Vastenhoud, W., ‘Historie verbindingsinlichtingen. 898 Verbindingsbataljon en haar voorgangers’, Intercom nr. 41998
• Verboom, R., ‘Bijstand ter handhaving van de openbare orde’, Militaire Spectator nr. 111984
• Velthuis, A.W., ‘Koninklijke marechaussee en beveiliging’, Militaire Spectator nr. 111984
• Vianen, H. van, B.E.M. Buiting en J. van Delft, ‘De mobilisatievoorbereiding van het Korps Mobiele Colonnes’, Militaire Spectator nr. 81980
• Vries, H.J. de, De Koninklijke Marechaussee en de pantserwagens voor de bijstand (Buren: Stichting Vrienden van het Museum der Koninklijke Marechaussee, 2015 (Brochure nr. 45))
• Vuyk, D.J., A.C. Kwant en G.C.T.M. Jansen (red.), Terugblik op 14 jaar 11 PAATCIE: 1974-1988 (Arnhem: Sectie Voorlichting 11 Pantserinfanteriebrigade, 1988)
• Wesselingh, A.J. en A.R. van Willigenburg, Whiskey Compagnie 1972-1990 (Bergen: Bonneville 1990)
• Westerhuis, E., ‘Een tankeskadron tijdens de Koude Oorlog’, VOC Mededelingen nr. 4, 2009
• Walthuis, W., ‘Commando's, hun ontstaan en evolutie’, Militaire Spectator nr. 31982
• Watson, G.E. and R.A. Rinaldi, The British Army in Germany (BAOR and After): An Organizational History 1947-2004 (n.p., Tiger Lily Publications LLC, 2005)
• Wattel, P., ‘Materiële mobilisatievoorbereiding’, Militaire Spectator nr. 101986
• Weerd, A.C. van, ‘Matrixorganisaties’, Militaire Spectator nr. 7, 1986
• Welter, L.P.J.M., ‘Drinkwatervoorziening in buitengewone omstandigheden’, Militaire Spectator nr. 81980
• Wennekes, G.J., ‘Zodiac: grote sprong voorwaarts voor het legerkorpsrayonverbindingssysteem’, Militaire Spectator nr. 3, 1986
• Willigenburg, A.R. van, ‘Reactie op “Enkele kanttekeningen bij de reorganisatie van de infanteriecompagnie” door majoor der mariniers P.C. Cammaert (QPO 113)’, Qua Patet Orbis nr. 114 (november 1983)
• Winter, R. de, Een eeuw militaire luchtvaart in Nederland 1913-2013. Bakermat Soesterberg (Amsterdam: Boom, 2013)
• Woensel, J.T.W.H. van, 50 Jaar Technische Dienst in beweging. Van Reparatie Inrichting naar Integrale Materieel Verzorging 1944-1994 (Utrecht: Opleidingscentrum Technische Dienst Utrecht, z.j., 1994?)
• Woensel, J. van, Vrij van explosieven. De geschiedenis van het EOCKL en zijn voorgangers, 1944-2004 (Amsterdam: Boom, 2004)
• Woerlee, M.G., ‘Het Korps Mobiele Colonnes in de nieuwe rampenbestrijdingsorganisatie’, Militaire Spectator nr. 41986
• Worp, van de, ‘42 Schoolcie – Limburgse Jagers’, De Limburgse Jager nr. 1, 1988
• Zaloga, S., M1 Abrams Main Battle Tank 1982-1992 (London: Osprey Publishing, 1993)
• Zaloga, S., Tank War - Central Front. NATO vs Warsaw Pact (London: Osprey Publishing, 1989)
• Zee, M. van der, ‘In spoedeisende gevallen...’, Armamentaria. Jaarboek Legermuseum nr. 38 (2003-2004)
• Zwet, H. van, ‘Koninklijke Marine blijft de beschermengel van Curaçao’, Legerkoerier nr. 6, 1987
• Zwitser, H.L. en J.P.C.M. van Hoof, Het Regiment Infanterie Johan Willem Friso (Den Haag: Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, 1999)

WEBSITES

• 41AFDVA.NET (archived)
• 43 Tankbataljon Regiment Huzaren van Sytzama: 't Harde-Langemannshof 1-2-1963 - 1-7-1992
107 Afdva
DAF YP-408: Forgotten Hero?
Archief Militaire Spectator (1832-2013)
Regiment Limburgse Jagers: Niet beter, wel anders!

_________________________________________________
 
1. The author of these booklets is W.D. Schram, as reported in Faber, M.J., Vooruitgeschoven spionnen. Bevrijd uit de boeien van de Koude Oorlog (Utrecht: Spectrum, 2007), 38-39; also mentioned as such on the authors website.
2. The online version of this article has no page numbering or a page numbering that differs from the printed version. The footnote(s) on this website referring to this article use the page numbering of the printed version.